27 Şubat 2023
Doğal afetler, deprem ve kriz zamanlarında doğru bilgi hayat kurtarır.
Doğal afetlerde pek çok bilgi hızlı bir şekilde paylaşıma girer. İnsanlar iyi niyetli olarak yardım amaçlı bu bilgileri paylaşabilirler.
Teyit edilmeyen bilgi;
- Kaygı ve paniği artırabilir.
- Yanlış yönlendirmelere neden olabilir.
- Kaynakların etkili kullanımını olumsuz etkileyebilir.
- WhatsApp ve diğer medya kanallarında paylaşılan bilginin çok kez paylaşılmış olması doğru olduğunu göstermez.
Bunun için beş adımlık bir filtre uygulayabiliriz:
- Kim oluşturdu?
- Nereden yönlendiriliyor?
- Neden paylaşılmış?
- Benim dikkatimi çekmek için ne kullanıyor?
- Başkası benim anladığımdan farklı ne anlıyor?
Bilgi düzensizliğinin türleri vardır; her yanlış bilgi kasti değildir. İçinde olduğumuz günlerde farklı nedenlerle üretilmiş olabilir;
- Mezenformasyon, kasıtsız istemeden oluşan yanılgılardır.
- Dezenformasyon, tamamen üretilmiş veya kasten manipüle edilmiş görsel işitsel içeriklerdir. Kasıtlı üretilmiş komplo teorileri veya söylentiler olabilir.
- Malenformasyon, kamu yararından çok şahsi ve şirket çıkarı için özel bilgilerin yayınlanmasıdır.
- Doğal afetler ve kriz anlarında pek çok şüpheli bilgi ile karşılaşırız.
Bunlar;
- Olay yerinden olduğu iddiasıyla paylaşılan fotoğraflar
- Tık tuzakları
- Whastapp mesajları
- Sızdırıldığı iddia edilen resmi yazılar
- Çarpıtılmış veriler olabilir.
- Bu gibi şüpheli bilgilerle karşılaştığımızda şunlara dikkat edebiliriz:
- Direkt duygularımıza mı hitap ediyor?
- “Flaş açıklama!” “Tarihi karar!” gibi linke yönlendirmeler var mı?
- Daha çok paylaşmaya davet ediyor mu?
- “Uyarı!” “Gizli!” gibi ifadeler veya yazım hataları var mı? (Özellikle WhatsApp gruplarında)
- Çok gizli ve kişiye özel ifadeler barındıran resmi yazılar mı?
